• Participatie moet slimmer: het manco van de meerderheid

Participatie moet slimmer: het manco van de meerderheid

We participeren ons wat af in ons mooie land. Gelukkig maar. Het zorgt dat we de kennis van bewoners en ondernemers benutten om een plan voor de buurt  beter te maken. En we voorkomen daarmee dat bestuurders en ambtenaren plannen maken vanaf hun bureau voor buurten die ze niet altijd goed kennen. De nieuwe Omgevingswet die vanaf 2018 ingevoerd wordt, legt daarmee terecht meer nadruk op inbreng van direct betrokkenen bij gebiedsontwikkelingen. Kunnen we nu gerust achterover leunen? Nee, zeker niet. Participatie wordt nog te vaak als een soort rituele dans gedaan. Of erger nog, het leidt door een slechte voorbereiding tot een resultaat waar de buurt op termijn ook niet blij mee is. Een pleidooi daarom voor meer intelligentie in participatie.

Waar zit de dommigheid dan in die ik zie bij participatie? Vooral in de gemakzucht in te snel vast willen stellen wat de – ogenschijnlijke – meerderheid van betrokkenen bij een bepaalde gebiedsontwikkeling wil. Om daarmee vervolgens snel een volgende stap in de planvorming te zetten. Soms is die meerderheid heel goed, maar vaak zorgt de BIVNIO-factor voor ongewenste resultaten. BIVNIO is geen Latijnse of Scandinavische term, maar louter de afkorting voor Bestaand Is Vertrouwd, Nieuw Is Onbekend.

Utrecht als voorbeeld
Een voorbeeld kan veel duidelijk maken. Utrecht is een stad die veel waarde hecht aan een goede participatie. Er is een duidelijk beleid met een heldere participatiestandaard, te vinden op www.participedia.nl. Voor meerdere gemeenten een inspiratiebron. Utrecht is ook de stad waar betaald parkeren aan het uitwaaieren is over de wijken rond het centrum. In de wijk Zuijlen bijvoorbeeld. De woonwijk tussen de 2e Daalsedijk en de Amsterdamse Straatweg kent een oostelijk deel, het dichtst tegen het centrum aan, waar betaald parkeren is. Het westelijk deel van deze woonwijk heeft geen betaald parkeren.

Toch wil 70% geen invoering van betaald parkeren

Oost-west verschillen
In het kader van een onderzoek naar bewonerswensen voor de openbare ruimte is ook gevraagd hoe bewoners tegenover betaald parkeren staan. En leidt tot verassende uitkomsten in een buurt waar de onderlinge verschillen verder gering zijn tussen het oostelijk en westelijk deel. In het oostelijk deel, waar al betaald parkeren is, wil 72% betaald parkeren houden zoals het is. 21% wil het uitbreiden naar de nacht en het weekend en 0% (!) wil het alsnog afschaffen. 

Hoe anders is het in het westelijk deel. Daar is geen betaald parkeren, maar klagen bewoners wel dat niet buurtbewoners daarom bij hen parkeren. Toch wil 70% geen invoering van betaald parkeren. Dat betekent dus ook dat als je als gemeente in zo’n geval naar je burger luistert, je het risico loopt dat nergens meer betaald parkeren komt. Terwijl je weet dat mensen die in een buurt wonen waar het wel al is ingevoerd, ze daar reuzeblij mee zijn. De verklaring die ik zie zit hem dus in BIVNIO: Bestaand Is Vertrouwd, Nieuw Is Onbekend. Dat effect zie ik overigens niet alleen bij dit voorbeeld, maar ook bij participatietrajecten over andere onderwerpen. Het zit in de menselijke natuur: waar we aan gewend zijn, vinden we aantrekkelijker dan onzekerheid over een nieuw plan voor een plein, een woonblok etc.

Over de hoofden van mensen?
Moeten we dan maar over de hoofden van de mensen beslissen? Onder het motto: wij weten beter dan u waar u straks gelukkig van wordt? Nee, natuurlijk niet. Wat we wel moeten doen is als moderator van participatietrajecten bewust zijn van het dit BIVNIO-effect. En niet te snel peilen waar een voorkeur ligt, maar de tijd nemen  om doelgroepen in zo’n traject veel beter te informeren en te laten zien hoe gelijkgestemden een bepaalde verandering waarderen. Per participatietraject vergt maatwerk hoe je dat precies invult. In het geval van het betaald parkeren meer aandacht voor het goed informeren over alle voor- en nadelen van betaald parkeren en wellicht een extra optie om uit te kiezen. Niet alleen wel of geen betaald parkeren. Maar ook de optie: we voeren het voor proef voor een half jaar in de wijk in, en daarna nemen we pas een definitieve beslissing of we het invoeren. Met de opkomst van belparkeren hoeft dat ook niet hele grote investeringen leiden.

Mijn pleidooi daarom dat  we – met de nieuwe Omgevingswet in aantocht – kritisch kijken naar participatietrajecten. Niet afraffelen, maar meer tijd nemen dan nu vaak het geval is. En meer slimheid inbouwen in hoe we voorkeuren naar boven halen bij direct betrokkenen. Van het eerste moeten opdrachtgevers zich meer bewust zijn, het tweede is de opgave van de bureaus en personen die de participatie begeleiden.  

Interessant?

Schrijf je dan in de voor nieuwsbrief en we houden je op de hoogte.

Ik wil me inschrijven
Suzanne Witteman

Bel ons voor een frisse blik (of een blikje fris)

020 523 50 90

Footer

Mail ons voor een dosis informatie

Ik wil meer weten

Nieuwsbrief

Natuurlijk noodzakelijk

Actueel

Footer

Trots op...

Dat we al bijna 20 jaar bestaan. And still going strong. Dat we zelfs opdrachtgevers hebben voor wie we al net zo lang werken. Als je het hebt over goeie samenwerking. Dat vinden wij belangrijk. En gezellig.

Nieuws